تاریخچه 

انستيتو آب و انرژی به عنوان بال دوم پژوهشکده جديد، دارای قدمت بيش از 53 سال می‌باشد. انستيتو آب و انرژی در سال 1346 با هدف توليد، توسعه و بهبود فناوری نمک زدایی آب همراه با آموزش کادر متخصص و ارائه خدمات فنی و مهندسی تأسيس شده بود. فعاليت­‌های این مرکز با اجرای طرح نمك‌زدايی خورشيدی در جزيره هنگام شروع و با طراحی و ساخت انواع پايلوت­‌های آب شيرين‌كن خورشيدی، تبخيری و اسمز معكوس و همچنین آب گرمكن خورشيدی ادامه يافت. با تجهيز آزمايشگاه و كارگاه مورد نياز برای ساخت سامانه‌های نمک‌زدایی آب تا ظرفيت 500 متر مكعب در روز، امكان حركت در مقياس صنعتی نیز فراهم گردید و اجراي پروژه‌های متعدد صنعتی در دستور كار قرارگرفت. حاصل اين تلاش‌ها طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی و نگهداری دستگاه‌­های نمك‌زدايی آب در بنادر و جزاير جنوب كشور طی سال‌­های 1352 تا 1368 بود. در کنار فعالیت‌های مرتبط با حوزه نمک­زدایی آب، با توجه به رشد صنعتی كشور و بروز و تشديد مشكلات محیط‌زیستی، از سال 1368 تلاش‌­های محققين و مهندسين اين انستيتو بر روی سيستم­‌های تصفيه بی‌هوازی فاضلاب‌های صنعتی ساده و ارزان قیمت نیز متمركز شد که حاصل اين فعاليت­‌ها، بومی‌سازی تكنولوژی طراحی، ساخت و بهره‌برداری تصفيه‌خانه‌های صنعتی برای صنايع مختلف از جمله كشتارگاه‌­ها، صنايع قند، كارخانجات الكل‌سازی و صنايع شير بوده است. طی چند دهه فعالیت در زمینه‌ آب و فاضلاب، این مرکز در سال 1381 موفق به دریافت گواهی‌نامه آزمایشگاه معتمد از سازمان حفاظت محیط­زیست شد. علاوه بر فعالیت در حوزه آب و فاصلاب، با توجه به فراگير شدن معضلات آلودگی هوا در سطح كشور، فعاليت‌های پايلوتی تحقيقات كاربردی بر روی استفاده از فناوری­‌های تصفيه آلاينده‌های اتمسفری صنايع نیز از دهه 1370 در این انستیتو آغاز گردید. همزمان با اين فعاليت‌ها اقداماتی نيز در زمينه ساخت سنسورها و ابزار دقيق اندازه‌گيری آلاينده‌های محيط­زیستی در سال 1368 صورت گرفت. طراحی و ساخت سلول‌های خورشيدی فتوولتائيك از زير لايه‌های سيليس و گاليوم آرسنيد، يكي ديگر از فعاليت‌های انجام گرفته در بخش انرژی در این انستیتو بوده است. در سال 1390 و با شروع فعاليت ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط­زیست در معاونت علمی و فناوری رياست جمهوری، تفاهمی مابين دانشگاه صنعتی شریف و ستاد مربوطه انجام شد و كارگروه آب ستاد فوق، در اين انستيتو مستقر گرديد. با توجه به تغییرات اقلیمی و بروز پدیده خشکسالی در سال­‌های اخیر، بخشی از فعالیت‌­های این مرکز نیز به سمت تدوين سند راهبردی توسعه فناوری‌های آب، خشكسالی، فرسايش و محيط زيست سوق پیدا کرد. در مسير تدوين اين سند، در ابتدا اقدام به تدوين سندی برای فناوريی‌های مرتبط با چالش خشكسالی گرديد كه بر اساس آن در مهرماه 1392 روش شناسی تدوين سند فناوری‌های راهبردی آب توسط كميته راهبری ستاد آب، مصوب و پیش­‌نویس سند در تیرماه 1393 ارائه گردید.

پژوهشکده زیست فناوری و محیط­زیست بال سوم پژوهشکده را تشکیل می­دهد که در سال 1390 با هدف کمک به ارتقاء زمینه تحقیقات زیست­محیطی در دانشگاه، ایجاد بستر مناسب جهت اجرای پروژه های کاربردی و جذب و تربیت محقق و انتقال دانش فنی، انجام پژوهش­های علمی و تحقیقاتی در تمامی زمینه­ های مرتبط با محیط­زیست بر اساس نیازهای اساسی کشور، و ارتباط مناسب با سازمان حفاظت محیط­زیست و وزارتخانه ­های مرتبط جهت کمک به شناخت و حل مسائل زیست محیطی شروع به فعالیت نمود. از جمله اقدامات این پژوهشکده در مدت فعالیت خود می­توان به برگزاری نشست­های تخصصی در حوزه های زیست فناوری، استفاده مجدد فاضلاب، و آلودگی هوا؛ برگزاری دوره­های آموزشی برای مدیران و کارشناسان صنایع؛ و برگزاری کارگاه ­های آموزشی اشاره نمود.